Zeven jaar lang, van 1969 tot en met 1975, werd een deel van Oss een heel weekend uit de slaap gehouden door de ronkende motoren van de 24-uurs motorraces. Spectaculair evenement voor de ene, bron van ergernis voor de ander. In 1975 besloot een groep jongeren een alternatief te organiseren. Het Stadsarchief heeft onlangs een aantal stukken gekregen van één van de initiatiefnemers hiervan.

Slechts één week voor de start van de motorrace op 21 juni 1975 kwam de liturgiegroep van de St. Jozefparochie met het plan een alternatieve 24-uurs-race te organiseren; voor fietsers. "Op deze manier willen we laten zien het niet helemaal eens te zijn met de 24-uurs-race van Oss, waarbij het slechts gaat om de opgevoerde motor en het merk ervan. Dat is een onevenredige aanslag op de menselijke conditie", citeerde het Brabants Dagblad één van de organisatoren. Het fietsen moest een feestelijk gebeuren worden, geen race of prestatierit. Er werd geld bijeen verzameld voor een goed doel: een kindertehuis in Agny.
Het evenement vond plaats op de wandelpaden van het Ruwaardpark. En al was de organisatie vanwege de korte voorbereidingstijd misschien niet optimaal; het evenement werd als zeer geslaagd beoordeeld. Een verslaggever van het Brabants Dagblad, die ook een paar rondjes meefietste, was er zelfs lyrisch over: "De tocht in de nachtelijke uren, waarbij men groepsgewijs twee uren fietste en zes uur rustte, was een genoegen op zich zelf. Men snoof onderweg de geuren op van de rijke aanplant rozen en men hoorde het aanhoudende concert van de zeer vele kikkers, die blijkbaar in de Ruwaard weer welig tieren."
Een wrange bijkomstigheid: in dezelfde nacht (21 op 22 juni 1975) verongelukte de coureur Hans Hutten dodelijk en werd de motorrace even gestopt. "Stilte maakte Osse slapers wakker" kopte het Brabants Dagblad. De motorrace werd twee uur later voortgezet, maar het zou de laatste zijn.

Stichting '24 uurs fietsfestijn'
De alternatieve fietsrace ging wel door in 1976. In de stromende regen fietsten 50 teams 4500 gulden bij elkaar voor een kinderziekenhuis in Ndala in Tanzania. In het park stonden tientallen tentjes waar de teamleden konden rusten en er was een dj en een fietsenmaker.

Foto: Piet Bambergen aan de start in 1977, Paul vd Werff.

In de aanloop naar 1977 werd de zaak professioneler aangepakt. Er werd een Stichting '24 uurs fietsfestijn' opgericht. Drie commissies verdeelden de taken onderling: techniek, publiciteit, contacten/activiteiten. Er werd veel vergaderd, hard gewerkt, maar ook veel geklaagd over de afwezigen en de niet nagekomen afspraken. Maar uiteindelijk stond het festijn er weer. Het was opgezet zoals de motorrace: er was een circuit afgebakend rondom en door het park, op een binnenplein stonden tenten met vermaak en het geheel was verlicht met schijnwerpers. Er was een kleine camping waar fietsers konden uitrusten en eten. Helaas werd het evenement verstoord door jongeren, die tenten beschadigden en een vechtpartijtje wilden uitlokken. Ook werden er punaises en glas op het fietspad gestrooid. Toch werd er behoorlijk wat geld ingezameld, bijna 10.000 gulden, voor de 'Buitenbeentjes', een project voor integratie van kinderen met een beperking.
Ook 1978 bracht financieel succes met 6000 gulden, te besteden aan 6 tandems voor het blindeninstituut De Steffenberg. Het weer was goed en er waren geen incidenten. Terwijl de krant lovend is, klinkt de zelfevaluatie van de Stichting zeer kritisch. Men vond het minder gezellig dan vroeger, te streng georganiseerd, te weinig vermaak, te weinig opbrengst.

Foto: 1977, Paul vd Werff.

Opstootjes en slecht weer
Er werd een nieuwe opzet voorgesteld, waarbij sponsoren aangetrokken moesten worden om "de vermakelijkheid te vergroten, d.w.z. zoveel mogelijk mensen actief deel te laten nemen". De idealisten van het eerste uur zagen daar niets in, maar de meerderheid van de stichting ging ervoor. In 1979 werd de opzet van het evenement nog groter, maar het succes niet. Het fietsfestijn vond namelijk tegelijk met het muziekfestival POPOSS plaats en had zondagmorgen last van regenbuien. Evenals in 1977 waren er ook weer kleine opstootjes, waarbij de politie pas laat ingrijpt.
In 1980 was er geen 24-uurs-fietsfestijn door gebrek aan menskracht. Maar in 1981 lukte het weer. Met een rommelmarkt, de boerenkapel Osse Span, poppenkast, clowns en een optreden van de Zaandamse popgroepen Quil en Laval grootser dan ooit. Helaas werd het geen succes. Er deden maar 21 teams mee (tegenover bijvoorbeeld 80 in 1977). Ook waren er weer relletjes. Het goede doel, de Reizende School, kon slechts 1500 gulden in ontvangst nemen.
De laatste maal werd het fietsfestijn in 1982 gereden en wel voor de stichting Sahelp, die 2900 gulden ontving. Deze keer waren er 27 ploegen met 108 deelnemers. Die werden in de nacht, toen er weinig publiek was, verstoord door groepen relschoppers. Weer lag glas op het fietspad, werden scheerlijnen van tenten doorgesneden en tenten leeggeroofd, waren er vechtpartijen en vielen er zelfs gewonden. De politie greep volgens de organisatoren weer niet adequaat in. Daarom vroegen zij de gemeente om in de toekomst doorlopend toezicht op het terrein te garanderen, anders zouden zij ermee stoppen. Kennelijk kwam die toezegging er niet. Zo eindigde de alternatieve 24-uurs-race helaas met een wanklank.

Tekst: Agnes Lewe.
Dit artikel is onder de rubriek "Uit het Stadsarchief" in oktober 2009 verschenen in de Regio Oss.