Van 17 tot en met 27 september 2014 zet het Stadsarchief elke dag fragmenten uit dagboeken op de site van verschillende mensen die de bevrijding van Oss hebben meegemaakt. Dit zijn hele verschillende mensen; een broeder, frater, journalist en twee inwoners van Oss. In de inleidende tekst leest u meer over deze schrijvers.

Pater Simplicius:
s 'avonds om 7 uur:
Terwijl de lucht hierboven vol is van het gedaver van Engelse vliegtuigen, ga ik verder met de beschrijving van de gebeurtenissen van vandaag.
Gisteren meenden we allemaal, dat Oss nu voorgoed bevrijd zou zijn van de Duitsers, maar de dingen, die vandaag gebeurd zijn, laten zien, dat we nog lang niet veilig zijn. De feeststemming is heel wat afgezakt. Hier volgt het verslag:
Vannacht hebben verschillende Duitse soldaten zich weer verzameld en zijn Oss weer binnengedrongen. Hedenmorgen werden er 16 Duitse soldaten gesignaleerd. Ze schoten op de huizen, waar de Nederlandse Drie-kleur uithing, o.a. door de ruiten van de KOFA-winkel. Op mijn fietstocht naar Berghem hedenmorgen werd ik gewaarschuwd en ben toen omgefietst. Toen ik om ongeveer half tien terugkwam, patrouilleerde "Vrij Nederland" door de stad. De Duitsers waren intussen onschadelijk gemaakt. Gedurende de gehele dag stonden de mensen in massa's langs de straten te praten. De vlaggen waren overal binnengehaald.
Hedenmiddag kwamen plotseling vier Duitse vrachtwagens hier binnenrijden en reden regelrecht naar de Vleesfabrieken van Zwanenberg en Hartog, waarvan ik reeds eerder gesproken heb. Ze liggen tussen het Station en ons klooster, dus hier dicht bij. De Duitsers laadden hun vrachtwagens vol met vlees en reden daarna ongehinderd in volle vaart weer weg. De geheime organisatie had bevel gekregen er niets tegen te doen. Trouwens, dat zouden ze ook niet gekund hebben.
We kregen vanmiddag een kleine Engelse bezetting; eerst enkele kleine gevechtswagens, en zo juist kwamen hier ook twee grote Engelse tanks binnenrollen. Het is te hopen, dat ze vannacht hier blijven.
Daar is alweer lawaai..... gauw kijken...... waarachtig alweer die Engelse pantserwagens. Goed zo! En een geschreeuw en gejoel op straat, dat horen en zien vergaat. Onbeschrijfelijk!
Nu is het 10 minuten voor half acht. Het geraas van de Engelse vliegtuigen, die sedert zes uur hier overheen raasen, heeft opgehouden. Nu wordt het rustig in de lucht, maar niet op straat, want de mensen zijn gek van blijdschap.

Nagekomen berichten (heden om 10 uur 's avonds):
Nijmegen is vandaag gevallen. Veel doden en gewonden.
Op de grote weg Eindhoven - Nijmegen stroomt het sedert gisteren onafgebroken door van Engelse tanks, vrachtwagen, enz, enz.... Bij best wordt hevig gevochten.
Vannacht zijn hier in Oss als bezetting 9 Engelse tanks.

Joannes Post:
Om ±7uur worden wij gewekt door mitrailleurs en geweervuur. Direct is heele feeststemming weg. Alle vlaggen binnen halen en men ziet de spanning wat komen gaat. Het blijkt dat enkele Duitschers zich bij Kofa van de Eng. en Am. vlag hebben meester gemaakt en daarop volgde de schietpartij tegen Vrij Nederlanders. Hoewel de D. zich terugtrekken blijft de stemming zenuwachtig. Hoeveel zitten er nog in de buurt. De Eng. zijn weer weggetrokken dus bij aankomst grootere groepen D. kans op herbezetting. Er komen twee Eng. Sherman tanks aan bij Philips en 1 bij Kofa. P.J. naar Grave om met Eng. over de aanwezige voorraden te spreken. De Eng. zeggen bewaking toe, er komen wat kleine verkennings en pantserwagentjes + de 2 tanks.

Frater Helenus:
De rust van deze eerste vrijheids-ochtend werd al vroeg wreed verstoord door een bende van Hitler's lievelingen, van wie we ons gisteren voorgoed verlost waanden. Hoe kon 't  ook anders. Volgens onze bescheiden mening had de Engelse legerleiding ook 'n  niet kleine strategische blunder geslagen. Na ons gisteren bevrijd te hebben, hadden de Tommies weer hartelijk afscheid genomen en lieten ons alleen achter temidden van onze oranjestrikjes, wapperende vlaggen en vaandels.
In de prille morgenuren reed 'n troepje Hitlerianen de Osse poorten binnen. Zingend en paffend karden ze de op gestolen fietsen door de stille straten en wekten de mensen uit hun vredige vrijheidsslaap. Bij voorkeur knalden ze op vlaggen en vaderlandse emblemen. Op 't Instituut werd met spoed de vlag binnen gehaald. En de radio verdween tussen de vleespotten van Egypte in de keukenkelder. Een huilende vrouw kwam op haar blote voeten onze tuin binnengehold en deed onze vrijheidsgevoelens dalen tot onder nul.
De rustverstoorders trokken weer verder en Oss was voor de tweede maal bevrijd. Troost U, 't  zou de laatste keer niet zijn.
Diezelfde middag reden Duitse wagens Oss binnen vanaf de Heesche weg en gingen rustig vlees halen en laden alsof er geen Engelse soldaten bestonden. Het Oranjeleger stond machteloos tegenover deze brutaliteit en moest alles knarsetandend van woede aanzien.

Daar de mogelijkheid niet uitgesloten was, dat de jatmoniakken vanuit Den Bosch een aanval zouden wagen op de enorme vleesvoorraad, opgeslagen in de Zwanenberg's Fabrieken had de Rode-Kruisleiding aan de Fraters E.H.B.O-ers verzocht gedurende de nacht te waken. Mochten er vijandelijkheden plaatst hebben rond of in Oss, dan zouden de licht-gewonden verpleegd worden in het Fratershuis door de gediplomeerde E.H.B.O-ers. Gelukkig behoefde geen enkele patient zich aan onze zorgen toe te vertrouwen. Zeer begrijpelijk was dit 'n kleine teleurstelling voor de wakende broeders. Voor de arme tobbers naar vier klandizie zo verlangend 'n dubbele reden tot verblijden. Ten verste de vreugde over het niet geblesseerd te zijn. Ten tweede, de voorkoming van de ramp in onze verplegende handen te zijn gevallen.
Onder onze Avond-recreatie hostten de Oss jongelingschap langs de stikdonkere straten, allerlei vaderlandse liederen kwelend. Ook bij de Pastorie werd halt gehouden en een hartverscheurende Serenade gebracht. Kapelaan Brands dankte met enige passende woorden.

Henk Neuschäfer:
's-Morgens om pl.m. 10 uur kwamen er menschen door de straten die de bevolking adviseerden om de vlaggen binnen te halen, omdat er weer Duitsche soldaten in Oss waren. Inderdaad zijn er in de Molenstraat enkele Duitsche soldaten geweest, die op de huizen vuurden waar onze driekleur wapperde, o.a. bij Kofa. 's-Middags om half drie kwamen er nog vier Duitsche legervrachtauto's uit Breda (ALV), die al schietend bij Hartog vleesconserven kwamen laden en daarna weer ongestoord vertrokken. De bevrijding is dus nog niet afdoende. Engelsche tranks of militairen waren niet aanwezig, terwijl de "ondergrondsche" zich op den "achtergrond" hielt. Er wordt geen melk meer bezorgd, noch brood of anderen levensmiddelen. Voor zoover vooradig moet een en ander worden gehaald.

Rode Kruis:
In een vergadering van de K.P. op 20 Sept. In het huis van de Goey op de Heuvel, welke als Roode Kruis Post was ingericht, werd besloten deze Roode Kruis Post uit te breiden.
Door samenvoeging van alle E.H.B.O.ers uit Oss moest men komen tot één grote Roode Kruis Post.

"De Sirene":
Nog immer werken de indrukken van de historische dag van gisteren in je door. Nog immer wellen er gevoelens van vreugde, dankbaarheid en ontroering in je omhoog. Maar niettemin ben je wat rustiger geworden en kun je de toestand beter overzien, zoals deze in werkelijkheid is. Je weet je vrij na lange jaren van verdrukking en vernedering en je bent dus momenteel rijker dan je je ooit hebt kunnen indenken. Maar toch is er veel van de uitbundigheid van de vorige dag verdwenen. De overwinningsroes is vandaag wel iets getemperd. Immers waaraan je gisteren eenvoudig niet wilde denken omdat je enkel en alleen je voor ogen wilde stellen, dat het leed was geleden, dat de kluisters van je af waren gevallen, begint zich nu onherroepelijk aan je op te dringen. Je weet thans dat de verworven vrijheid nog allerminst is geconsolideerd. Dit is een nare gedachte en om deze kwijt te raken, zou je je zelf als het ware weer willen „oppijpen" tot een de realiteit uit het oog verliezende uitbundigheid zou je het nogmaals uit willen schreeuwen. „Vrij, vrij, vrij!" Maar tenslotte wint het je nuchterheid. Nog immer zou het mogelijk kunnen zijn, dat....
Maar als een soort „bekoring" onderdruk je zulk een opkomende voorstelling. Weg satan! Je hebt toch niet voor niets gezwaaid, gedanst ,en gejuicht. Met je eigen ogen heb je Engelse tanks gezien, waarop voor een invasiester, je hebt de kanonnen van die tanks een duidelijke en bevrijdende taal horen spreken, je hebt het flitsende geluid vernomen van voorbijsnerpende geweerkogels, je hebt overal oranje gezien en wapperende vlaggen. Je zaagt O.D.'ers in actie en je zaagt een hele stad vol blije mensen en zelf heb je openlijk de „illegale" Sirene op straat verspreid.
Dat allemaal is volledig waar en in ieder geval zijn we nog vrij en hedenavond, terwijl ik dit zit te schrijven, zijn we het gelukkig nog!
Toch hebben we vandaag enkele benauwende momenten meegemaakt, zo benauwend, dat het ons zo nu en dan voorkwam, dat we gisteren slechts 'n mooie droom hadden gedroomd. Naar we gisteravond schreven werd het toen om 9 uur stil op straat, maar nog immer zong de blijde stem der bevrijding in ons binnenste zijn we in de intimiteit van onze huiskamers luidruchtig geweest.

Waarschijnlijk zouden we toen kalmer zijn geweest, indien we hadden geweten, dat de tanks dezelfde avond weer waren vertrokken, tengvolge waarvan de O.D'ers en de B.S.'ers de zaak alleen moesten opknappen.
Of ook de Duitsers dit hebben geweten?
Vanmorgen vroeg om ongeveer 7 uur keerde er in ieder geval een stelletje van ten naastebij 25 moffen - ik weet niet van waar - naar onze stad terug. Ze begonnen er flink op los te piefpaffen. Ze bleken het begrepen te hebben op plaatsen waar Nederlandse en vooral Amerikaanse en Engelse vlaggen wapperden. Die vlaggen zelf konden er niets aan doen, doch wanneer men de mentaliteit van onze „dierbare" en gelukkig nog immer, voormalige bezetters kent, wordt hun woede begrijpelijk. Er bestaat zoiets als een gezegde over een rode lap en een dolle stier....
Dol of niet dol: onze jongens bleken niet bang en slaagden er in de „Feldgrauen" te verjagen. Goed zo kerels!
Na een dergelijk minder aangenaam intermezzo begon men natuurlijk met verlangen en spanning naar een hernieuwde kennismaking met de Engelsen uit te zien. De mogelijkheid was immers niet uitgesloten dat de Duitsers pogingen zouden gaan ondernemen om Oss te heroveren. Werd dit inderdaad het geval, dan zou het handjevol O.D.'ers en B. S.'ers, hoe dapper ook, dat niet kunnen verhinderen. En wat dan....
Hoe men ook uitkeek: Er kwamen geen Engelsen en vooral kwamen er geen tanks!! Wel kwam er vanmiddag om een uur of drie weer een „invasie" van Duitsers vanaf de Heescheweg. Ze hebben er meer dan eens een tactiek op na gehouden om hun tegenstanders na te apen. Maar zeker weten we, dat hun vrachtauto's niet met de ons nu al dierbaar geworden witte ster waren, getooid.... Het waren in totaal 4 wagens, die door de Molenstraat en via de Gasstraat naar de fabrieken reden. Op die wagens zaten SS'ers met hun mitrailleurs in de aanslag. Er liepen ook SS'ers naast, tot schieten gereed.
Dit te zien gaf je een raar gevoel. Bevrijding schijnt nogal een relatief begrip te betekenen! Doch deze wetenschap is op zich niet het ergste. Je komt tevens tot de ontdekking, dat al datgene, wat je enkele uren geleden als een blijde werkelijkheid met grage handen hebt geaccepteerd je even onverwacht kan worden ontnomen als het je werd geschonken, dat je machteloos bent en tot speelbal kunt worden van een wispelturig noodlot en wisselende oorlogskansen.
Gisteren: Vrij, vrij, vrij! en daar zie je nu weer mannen gaan, van wie je je voorgoed verlost dacht, en onder wier overmacht en tyrannie je zelf en je gehele volk heeft gezucht gedurende 4 lange, o zo lange jaren.... Het enige wat je op dat moment feitelijk troost is, dat die SS'ers, die zich vroeger heer en meester waanden in een overwonnen en vernederd land, nu op eigen veiligheid bedacht moeten zijn en daarom hun wapens in aanslag houden.. Neen: Heersers zijn ze momenteel zeker niet!
Kon je intussen maar iets doen! Hoe graag zou je dat gespuis daar op en naast die auto's...
Och: Achteraf bekeken is de zaak verlopen zoals ze het best kon verlopen. Onnodige schietpartyen zouden mogelijk zeer betreurenswaardige gevolgen hebben gehad. Nu zijn er, naar ik heb vernomen, enkele schoten gevallen. maar in feite is er niet gevochten. Hoe dan ook: Nadat de moffen alles, wat van hun gading was, in hun auto's hadden geladen - zij hadden de aanwezige Osse arbeiders gedwongen hen hierbij te helpen - zijn ze er in 'n flink vaartje vandoor gegaan. We moeten zeggen dat het een inderdaad brutaal stukje was, zelfs al hadden hun spionnen - want die zitten nog lang met allemaal achter slot en grendel! -hen er mee op de hoogte gebracht, dat het bevrijde Oss het nog zonder verdediging moest stellen.
Tegen de avond arriveerden eindelijk 7 Engelse tanks. Het waren er meer dan gisteren, percentsgewijze heel wat meer! Nu voelern we ons weer veiliger, vooral bij de gedachte dat 2 tanks al voldoende waren om Oss te bevrijden. Toch schatten we dat de zaak nog niet O.K. is, zolang de gehele hoek van Brabant met o.a. 's Bosch hetzelfde geluk als wij thans al bezitten, nog niet deelachtig is geworden.
In het gebouw Kruisstraat 15, naast het Arbeidsbureau is het hoofdkwartier van Militair Gezag met wat er bij hoort, gevestigd. Dit gebouw heeft een wel bijzondere aantrekkingskracht, want hiervoor is een loudspeaker aangebracht, waardoor Radio Oranje, de Engelse zender en de Stem van Amerika zich ongehinderd laten horen. Honderden mensen waren hier de gehele dag aanwezig om de laatste berichten te vernemen. Dit betekent voor hen een aparte sensatie. Denk eens aan nieuws van andere dan Duitse en leugenachtige zenders. Trouwens hoevelen waren lange tijd van de radio verstoken gebleven omdat zij hun toestellen hadden moeten inleveren of ze onder hadden laten duiken. Voor hen was „De Sirene" een ware uitkomst geweest. Anderen ook hadden stiekem moeten luisteren naar dikwijls gestoorde uitzendingen. Nee dan daar in de Kruisstraat: Het klonk je alles zo frank en vrij in je oren en je wist nu niet meer te worden beduveld en tegen beter weten in voorgelogen....
Vervolgens kan men zich op de hoogte stellen van het nieuws en verordeningen der talrijke aangeplakte bulletins. Het is zelfs een beetje moeilijk om dit alles bij elkaar en bij te houden. Enfin: Dit is op zich van minder zorgen.
Volgens de berichten is in het gehele nog bezette gebied de spoorwegstaking voltooid. Prachtig! Hopelijk kunnen die flinke kerels het volhouden en duurt het voor hen niet te lang. De mof zal nergens meer voor terugschrikken. Dat nog zovele landgenoten, met wier leed we te meer blijven meeleven omdat we zelf zoveel hebben ondergaan en thans weten wat het wil zeggen te zijn verlost nog onder een harde en wrede knoet zuchten!
Vandaag zijn volgens de Engelse radio Eindhoven en Veghel bevrijd. Ook daar derhalve vele gelukkige mensen. Ook wordt gemeld, dat de Britten in de buitenwijken van Nijmegen staan. Van de bevrijding van Oss hebben de berichten nog niets gemeld. Voor onzelf is dit trouwens niet nodig. Hiervan hebben we voldoende kennis...
We wachten maar weer af wat de dag van morgen zal gaan brengen. We zijn in ieder geval bevrijd, we hebben het al meer dan 2 uren kunnen ondervinden. Intussen is er nog een flinke dosis spanning....