Met de kraak van een woonhuis aan de Arendstraat door een gezin van vijf personen "heeft Oss (1070 woningzoekenden) zich in de rij geplaatst van gemeenten waar woningen worden gekraakt". In 1970 was dit groot nieuws in Oss, maar 15 jaar eerder haalde een winterse 'huizenaffaire' in Oss zelfs de landelijke dagbladen. Het Stadsarchief bewaart een schoolschriftje, waarin één van de betrokkenen de krantenknipsels heeft opgeborgen die vertellen wat hem en zijn gezin is overkomen in de koude maartmaand van 1955.

De woningnood in Oss was tien jaar na het einde van de oorlog nog steeds groot. Oss beschikte over 4924 woningen, maar dat was bij lange na niet voldoende: er was een tekort van 2000 woningen. De woningbouw was destijds van rijkswege streng gereglementeerd en er mochten slechts 171 woningen per jaar worden bijgebouwd. Veel jonge mensen woonden bij hun ouders of familie in. Natuurlijk werd hiervan ook misbruik gemaakt. Er waren profiteurs die voor veel geld hun kippenhok of varkensstal verhuurden aan jonge gezinnen die geen kant meer uit konden. Maar er waren ook charmante oplossingen, bijvoorbeeld bij het gezin Van den Hurk-Witlox, over wie dit verhaal gaat.
Chris en Marietje hadden trouwplannen, maar geen woning. Bij de inschrijving als woningzoekenden kregen zij te horen dat het nog wel zeven jaar kon duren voordat zij aan de beurt waren. Zolang wilden zij niet wachten! Chris, die bouwvakker was, zette daarom op het erf van zijn ouders op de Witte Hoef eigenhandig een houten noodwoning neer.
En hij was beslist niet de enige. In het knipselmapje dat hij later aanlegde, vinden we verschillende krantenfoto's van clandestiene bouwsels 'ergens in Oss'. De krant schrijft daarbij: "De keuze van de fotograaf was volkomen willekeurig: in dezelfde buurt had hij een handvol ellendiger krepeergevallen kunnen fotograferen." Maar niet alles was ellende. Het huisje van Chris en Marie bijvoorbeeld zag er keurig uit. Het had een betonnen fundering, dubbele wanden en een pannendak en had 4.000 gulden (zo'n 1800 euro) gekost. Het geld daarvoor hadden zij geleend bij de Boerenleenbank, die goed wist waarvoor het bestemd was.

De verontwaardiging was dan ook groot toen juist het degelijke huisje van dit stel als eerste werd gesloopt omdat de gemeente Oss had besloten de woonruimtewet keihard uit te voeren. En nog wel in maart, terwijl het buiten sneeuwde. Want de krant had dan wel geprobeerd de locatie van de illegale bouwsels geheim te houden - anderen waren niet zo solidair. Een gezin in de Ruwaard, dat door bouw- en woningtoezicht uit een noodwoning zou worden gezet, vertelde de opzichter over het huisje op de Witte Hoef. Op vrijdag 18 maart braken een ambtenaar en enkele werkers van Publieke Werken onder toeziend oog van de politie het huisje af. Chris en Marietje brachten de volgende nacht door onder een planken schot dat tegen de gevel van de boerderij was gezet en nog net genoeg ruimte gaf voor een tweepersoons ledikant. In die nacht woedde er volgens de krant, die met de slachtoffers meeleefde, een sneeuwstorm.

De houding van het Osse bestuur leidt tot grote verontrusting. De kranten mengen zich hierin. De Sirene kiest onomwonden partij voor de slachtoffers, het Dagblad voor Oss en Omstreken is veel gematigder en toont begrip voor de houding van het gemeentebestuur. De Telegraaf, De Tijd en De Volkskrant zijn kritisch, Trouw kiest de kant van het gemeentebestuur. Het regent spotprenten en ingezonden brieven. De Vakbond voor Katholieke Ambtenaren mengt zich in de discussie omdat haar leden, de gemeentewerkers, persoonlijk worden aangesproken. Zij hadden volgens sommigen moeten weigeren het huisje af te breken. Zelfs de Geestelijke Adviseur spaart het gemeentebestuur niet. Zonder een oordeel uit te willen spreken noemt hij de toedracht "dubieus". Chris en Marietje hebben uiteindelijk geluk bij een ongeluk. Omdat volgens het gemeentebestuur "v.d. Hurk een betrekkelijk goede trouw moet worden toegeschreven", krijgen zij al na één nacht in de buitenlucht een kleine bovenwoning toegewezen. Maar hun bitterheid over de afbraak van hun ruimere huisje wordt daar niet minder door.

Tekst: Agnes Lewe.
Dit artikel is onder de rubriek "Uit het Stadsarchief" in december 2009 verschenen in de Regio Oss.